ایالت ویکتوریا در استرالیا؛ روایتی دقیق از آغاز تا امروز
از رد پای کهن بومیان تا برق تبِ طلا و هیاهوی استادیوم‌های ملبورن، ویکتوریا داستانی فشرده از ماجراجویی، ثروت و نبض تپندۀ فرهنگ و ورزش استرالیاست.
رادیو نشاط شما را به سفری برق‌آسا در دل ایالت ویکتوریای استرالیا می‌بَرد: از رد پای کهن بومیان، تا تبِ طلای بالارات و شورِ فدراسیون، و سرانجام به ملبورنی که امروز قلب تپندهٔ فرهنگ و ورزش کشور است. این روایت موجز پنجره‌ای است به گذشتهٔ پرماجرا و حالِ پرشور یکی از جذاب‌ترین ایالت‌های استرالیا.
پیشااستعماری و نخستین تماس‌ها
سرزمینی که امروزه ویکتوریا نام دارد، بیش از ۴۰ هزار سال زیستگاه مردمان بومی از قبیله‌هایی چون وارونگ، کونای-کُرنی و واتاوارونگ بوده است. آن‌ها با نظام‌های پیچیدهٔ آیینی، زبانی و مدیریت منابع طبیعی زندگی می‌کردند. اولین اروپاییانی که سواحل جنوبی را کاوش کردند، جورج بس و متیو فلایندرز بودند که در فاصلهٔ ۱۷۹۸ تا ۱۸۰۲ تنگهٔ بس را پیمودند و نقشهٔ ساحل جنوب-شرقی قاره را کشیدند. تلاش بریتانیا برای ایجاد تبعیدگاه در سولیوان بی (۱۸۰۳) کمتر از یک سال دوام آورد، اما مسیر مهاجرت دامداران و بازرگانان را هموار کرد.
در ۱۸۳۴ خانوادهٔ هِنتی نخستین سکونتگاه پایدار اروپایی را در پورتلند بنا کردند و سال بعد «معاهدهٔ» جنجالی جان بَتمن برای تصاحب زمین‌های کنار رود یارا منعقد شد؛ معاهده‌ای که به‌سرعت از سوی فرماندار نیو ساوت ولز باطل اعلام شد. همان سال، گروه جان پاسکو فاکنر با کشتی Enterprize در کرانهٔ یارا لنگر انداخت و بذر شهر ملبورن را کاشت.
از ناحیهٔ پورت‌فیلیپ تا تولد مستعمرهٔ ویکتوریا
منطقهٔ پورت‌فیلیپ ابتدا زیر ادارهٔ نیو ساوت ولز بود. در دههٔ ۱۸۴۰، هجوم کشاورزان و چراگران جمعیت را به حدود ۷۰ هزار نفر رساند و درخواست‌ها برای خودمختاری فزونی گرفت. سرانجام در نوامبر ۱۸۵۰، ملکه ویکتوریا قانونی را امضا کرد که جدایی این منطقه و تشکیل «مستعمرهٔ ویکتوریا» را رسمیت می‌بخشید؛ جدایی‌ای که از اول ژوئیهٔ ۱۸۵۱ اجرایی شد و پارلمان محلی را به‌وجود آورد.
تب طلا و ملبورنِ شگفت‌انگیز
تقریباً هم‌زمان با تأسیس مستعمره، کشف طلا در بالارات و بندیگو موجی عظیم از مهاجرت را رقم زد؛ طی دو دهه جمعیت چهار برابر شد و ملبورن به‌دلیل ثروت و سرعت رشدش در سراسر امپراتوری بریتانیا به «Marvelous Melbourne» شهره شد. شورش یوریکا در دسامبر ۱۸۵۴، که در اعتراض به مالیات و حقوق کارگران معادن طلا شکل گرفت، نقشی کلیدی در اصلاحات دموکراتیک و تصویب قانون اساسی ۱۸۵۵ داشت؛ قانونی که ویکتوریا را صاحب پارلمانی دو مجلسی و حق رأی نسبتاً گسترده برای مردان اروپایی کرد.
فدراسیون و نقش ویکتوریا
پایان قرن نوزدهم، ویکتوریا از مدافعان پرشور تشکیل کشور مشترک‌المنافع استرالیا بود. در همه‌پرسی ۱۸۹۹ اکثریت مردم ایالت به قانون اساسی فدرال رأی مثبت دادند و در اول ژانویهٔ ۱۹۰۱، ویکتوریا یکی از شش ایالت بنیان‌گذار استرالیا شد. ساختمان مجلس ویکتوریا در ملبورن تا سال ۱۹۲۷ میزبان پارلمان ملی بود.
ویکتوریا امروز
جمعیت و گستره
برآورد رسمی جمعیتِ ایالت تا پایان سپتامبر ۲۰۲۴ کمی بیش از هفت میلیون نفر است که آن را پس از نیو ساوت ولز به دومین ایالت پرجمعیت کشور بدل می‌کند. با وسعت حدود ۲۲۷ هزار کیلومترمربع، ویکتوریا کوچک‌ترین ایالتِ اصلیِ استرالیا به‌شمار می‌آید، ولی متراکم‌ترین است؛ نزدیک به سه‌چهارم مردم در کلان‌شهر ملبورن زندگی می‌کنند. خود ملبورن تا ژوئن ۲۰۲۴ بیش از ۵٫۳ میلیون نفر جمعیت دارد و همچنان یکی از سریع‌الرشدترین شهرهای جهان غرب است.
پرچم ایالت ویکتوریا، بلو اِنسیِنی آبی با صورت فلکی صلیب جنوبی و تاج سلطنتی در بالا است که جایگاه جنوبی ایالت و پیوند تاریخی‌اش با تاج بریتانیا را بازتاب می‌دهد.
جایگاه فرهنگی و ورزشی
ملبورن را اغلب «پایتخت فرهنگی و ورزشی استرالیا» می‌نامند؛ شهری که میزبان رویدادهایی مانند گرند اسلم تنیس استرالیا اوپن، مسابقات فرمول وان، جام جهانی کریکت و جشنوارهٔ بین‌المللی هنرهای معاصر ملبورن است. این تمرکز رویدادهای هنری و ورزشی، همراه با صحنهٔ پررونق تئاتر و موسیقی، جایگاه ملبورن را به‌عنوان قطب فرهنگ و ورزش کشور تثبیت کرده است.
زیست‌پذیری ویکتوریا در آینهٔ رتبه‌بندی EIU
ملبورن، پایتخت ویکتوریا، رکوردی کم‌نظیر در شاخص جهانی زیست‌پذیری اکونومیست (EIU) دارد:
۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷: هفت سال پیاپی عنوان «بهترین شهر جهان برای زندگی» را حفظ کرد؛ طولانی‌ترین صدرنشینی ثبت‌شده در این شاخص
۲۰۱۸ و ۲۰۱۹: پس از پیشی‌گرفتن وین، به جایگاه دوم جهانی سقوط کرد ولی همچنان بالاترین شهر استرالیا بود
۲۰۲۱: محدودیت‌های پاندمی موجب افت تا رتبهٔ هشتم شد
۲۰۲۲: با رفع محدودیت‌ها، به رتبهٔ دهم بازگشت و دوباره عنوان «زیست‌پذیرترین شهر استرالیا» را گرفت
۲۰۲۳: جهشی هفت‌پله‌ای، ملبورن را به جایگاه سوم جهان رساند
۲۰۲۴ و ۲۰۲۵: دو سال متوالی در رتبهٔ چهارم جهان ایستاد و همچنان بهترین شهر کشور باقی ماند؛ در هر دو سال امتیاز کامل ۱۰۰ از ۱۰۰ را در حوزه‌های بهداشت و آموزش کسب کرد
این فراز و نشیب‌ها با افت ناشی از کووید—نشان می‌دهد که ملبورن به‌طور پایدار در جمع پنج شهر برتر دنیا قرار دارد و عملاً معیار سنجش کیفیت زندگی در استرالیاست.
اقتصاد، زیرساخت و چندفرهنگی
اقتصاد ویکتوریا متنوع است: از خدمات مالی و فناوری پیشرفته تا کشاورزی صادرات‌محور. دولت ایالتی پروژه‌های زیرساختی بزرگی چون تونل متروی ملبورن، حلقهٔ ریلی حومه و حذف ده‌ها تقاطع هم‌سطح را پیش می‌بَرد. ترکیب جمعیتی نیز چندفرهنگی است؛ سرشماری ۲۰۲۱ نشان می‌دهد ۳۵ درصد ساکنان ملبورن خارج از استرالیا زاده شده‌اند و جوامع ایرانی، چینی، هندی و افغان جزو بزرگ‌ترین گروه‌ها هستند.
شهرهای منطقه‌ای و گسترهٔ شهری
علاوه بر ملبورن، ده شهر مهم منطقه‌ای—جی‌لانگ، بالارات، بندیگو، شپرتن، میلدوُرا، لاترُوب سیتی (تریارگ)، وودونگا، وارنمبول، ونگراتا و هورشَم—هر یک در صنعت یا کشاورزی یا خدمات نقشی کلیدی دارند و به توسعهٔ متوازن ایالت کمک می‌کنند.
ویکتوریا از سرزمین‌های کهن بومی تا مستعمرهٔ تب طلا و سپس ایالتی پیشرو در فدراسیون، راهی پر فراز و نشیب پیموده است. امروز، با جمعیتی هفت‌میلیونی، کلان‌شهری که همواره در فهرست زیست‌پذیرترین شهرهای جهان جای دارد، و شبکه‌ای از شهرهای پویا و متنوع، این ایالت نه‌تنها موتور اقتصادی، بلکه قلب فرهنگی و ورزشی استرالیا به شمار می‌آید—جایی که تاریخ، نوآوری و زندگی باکیفیت در هم می‌آمیزند.
-----
Victoria, Australia: A Precise Narrative from Origins to the Present
From the footprints of its First Peoples to the glitter of the gold rush and the roar of Melbourne’s stadiums, Victoria reads like a condensed epic of adventure, wealth, and the beating heart of Australia’s cultural and sporting life.
Radio Neshat whisks you on a lightning-fast journey through Victoria, Australia—from the ancient footprints of its First Peoples, to the fever of Ballarat’s gold rush and the fervour of federation, and finally to Melbourne, now the beating heart of the nation’s culture and sport. This brisk narrative offers a window onto the adventurous past and vibrant present of one of Australia’s most captivating states.
Pre-colonial Era and First Contacts
The land now called Victoria has been home for more than 40 000 years to nations such as the Wurundjeri, Gunai-Kurnai and Wadawurrung. With intricate social, linguistic and environmental systems, they shaped the region long before Europeans arrived. Between 1798 and 1802, George Bass and Matthew Flinders charted Bass Strait and the south-eastern coastline. Britain’s first penal outpost at Sullivan Bay (1803) lasted less than a year but opened the way for graziers and traders.
In 1834 the Henty family established the first permanent European settlement at Portland. The following year John Batman signed his controversial “treaty” to claim land along the Yarra, soon annulled by the governor of New South Wales. In the same year John Pascoe Fawkner’s schooner Enterprize dropped anchor on the Yarra, sowing the seeds of Melbourne.
From the Port Phillip District to the Colony of Victoria
Initially administered by New South Wales, the Port Phillip District’s population swelled to about 70 000 in the 1840s as farmers and stockmen poured in. Persistent petitions for self-rule led Queen Victoria in November 1850 to approve separation; on 1 July 1851 the new colony of Victoria gained its own parliament.
The Gold Rush and “Marvellous Melbourne”
Almost immediately, gold discovered at Ballarat and Bendigo triggered a global migration boom; within two decades Victoria’s population quadrupled and Melbourne became famed throughout the Empire as “Marvellous Melbourne”. The Eureka Rebellion of December 1854, sparked by miners’ licence fees and labour rights, was pivotal in democratic reform and the Victorian Constitution of 1855, which created a bicameral parliament and broad male suffrage for Europeans.
Federation and Victoria’s Role
By the late 19th century Victoria championed Australian federation. In the 1899 referendum a clear majority backed the Federal Constitution, and on 1 January 1901 Victoria became one of the six founding states of the Commonwealth of Australia. Parliament House in Melbourne served as the national parliament until 1927.
Victoria Today
Population and Size
Official estimates put Victoria’s population at just over seven million (September 2024), making it the second-most-populous state after New South Wales. Covering roughly 227 000 square kilometres, it is the smallest mainland state but the most densely settled: nearly three-quarters live in Greater Melbourne, which counted more than 5.3 million residents in June 2024 and remains one of the fastest-growing cities in the Western world.
The Flag
Victoria’s state flag is a Blue Ensign bearing the constellation of the Southern Cross and a royal crown—symbols of the state’s southern latitude and historic link to the British Crown.
Cultural and Sporting Hub
Melbourne is often dubbed Australia’s “cultural and sporting capital”, hosting spectacles such as the Australian Open Grand Slam, Formula One Grand Prix, ICC cricket finals and the Melbourne International Arts Festival. Its thriving theatre, live-music and gallery scenes reinforce the city’s status as the nation’s creative heartbeat.
Victoria’s Liveability Through the EIU Lens
Melbourne—the capital of Victoria—boasts an extraordinary record in The Economist Intelligence Unit (EIU) Global Liveability Index:
2011 – 2017: Held the title “World’s Most Liveable City” for seven consecutive years, the longest run at No. 1 since the index began.
2018 – 2019: Slipped to second place after Vienna edged ahead, yet remained Australia’s highest-ranked city.
2021: Pandemic restrictions pushed Melbourne down to eighth place.
2022: With lockdowns lifted, the city rebounded to tenth and reclaimed the title of Australia’s most liveable city.
2023: A seven-place surge carried Melbourne back to third in the world.
2024 and 2025: Two straight years at fourth globally while still topping the national list; in both editions the city scored a perfect 100/100 for healthcare and education.
Even with the pandemic-era dip, this trajectory shows that Melbourne consistently ranks within the world’s top five and serves as a benchmark for quality of life both in Australia and internationally.
Economy, Infrastructure and Multiculturalism
Victoria boasts a diversified economy—from finance and advanced technology to export-oriented agriculture. Massive infrastructure projects are under way, including the Metro Tunnel, the Suburban Rail Loop and the removal of dozens of level crossings. According to the 2021 census, 35 percent of Melbourne’s residents were born overseas; sizeable Iranian, Chinese, Indian and Afghan communities enrich the state’s multicultural fabric.
Regional Cities
Beyond Melbourne, ten key regional centres—Geelong, Ballarat, Bendigo, Shepparton, Mildura, Latrobe City (Traralgon), Wodonga, Warrnambool, Wangaratta and Horsham—drive industry, agriculture and services, promoting balanced development across the state.
Victoria has travelled a long, dramatic road from ancient Indigenous lands to gold-rush colony and pioneering state of the federation. Today, with a population of seven million, a metropolis that consistently ranks among the world’s most liveable, and a network of dynamic regional cities, it remains not only an economic engine but also the cultural and sporting heart of Australia—where history, innovation and quality of life converge.