تاریخچه راه آهن در استرالیا
تا اواسط قرن هجده تنها وسایل حمل و نقل و مسافرت در سرتاسر مستعمرات استرالیا اسب و گاری و قایق بود.
مترجم...مهرداد سیفی
رادیو نشاط استرالیا - ساخت نخستین شبکه ریلی استرالیا به پیش از تشکیل فدراسیون استرالیا در سال1901 یعنی زمانی که کشور از چند ایالت مستقل تشکیل می شد، برمی گردد.
تا اواسط قرن هجده تنها وسایل حمل و نقل و مسافرت در سرتاسر مستعمرات استرالیا اسب و گاری و قایق بود.در سال 1954بدنبال راه اندازی نخستین قطار بخار حد فاصل شهر ملبورن و بندر ملبورن ،احداث شبکه ریلی در سایر مستعمرات سرعت بیشتری بخود گرفت.در ابتدا کلیه لوازم و تجهیزات مورد نیاز وارداتی بودند ؛اما تا دهه 1880 بیشتر انها در داخل ساخته می شدند.
هر چند در ساخت شبکه راه اهن بخش خصوصی پیشقدم بود، اما بدلیل عدم تامین سرمایه کافی، دولتهای محلی توسعه این شبکه ها را با هدف اتصال شهرهای بندری به سایر بخشهای مرکزی بر عهده گرفتند.
با اینحال طراحان و مجریان این طرح توجه چندانی به اتصال خطوط راه اهن خودشان به سایر مناطق نداشتند.
تا سال 1901 کلیه ایالت ها، به جز استرالیای غربی، با حدود 20 کیلومتر ریل گذاری به هم متصل شدند.متاسفانه در ان زمان هیچکس به فکر ایجاد شبکه ملی راه اهن نبوده و نحوه ریل گذاری درایالت های مختلف به ترتیب زیر بود :
فاصله ریل ها در نیو سوث ویلز[1] به تبعیت از استانداد اروپا 1435 میلی متر؛ درجنوب استرالیا طبق استاندارد ایرلند 1600 میلی مترودر تاسمانی، کوئینزلند، استرالیای غربی وبخشهایی از جنوب استرالیا 1067 میلی متر بود.به همین دلیل ایالت های مرکزی ازامکانات ارتباط ریلی قابل توجهی برخوردار نبودند.
در سال 1917 چنانچه فردی قصد سفر از پرت[2] به برزبین[3] ( از شرق به غرب قاره) را داشت، مجبور بود شش بار قطار عوض کند.
تفاوت توسعه شبکه راه اهن در هر ایالت، بروز مشکلات فراوان ازجمله متفاوت بودن فاصله ریل ها، تجهیزات و بهره برداری را در پی داشت.
در طول جنگ جهانی دوم که از قطار برای جابجایی سریع نفرات و تجهیزات استفاده می شد ،
نا هماهنگی در شبکه ریلی بین ایالت ها بیشتر خود را نشان داد. تا اینکه در سال 1995 بدنبال احداث و بهره برداری از راه اهن استاندارو سرتاسری مابین پرت و برزبین از طریق سیدنی، ملبورن و آدلاید مسافرت در این مسیر با یک قطار صورت گرفت.
تا سال 1970 وضعیت بهتر و مطلوبتر شد، بنحوی که رفت و امد در مسیر پرت – سیدنی با یک قطار امکان پذیر بود. هم اکنون در استرالیا سه نوع شبکه راه اهن متفاوت وجود دارد اما مرکز هر ایالت از طریق شبکه ریلی استاندارد و یکپارچه به یکدیگر متصل هستند.
در دهه 1950 لوکوموتیو های دیزل بتدریج جای لوکوموتیوهای بخاررا گرفتند؛ بنحوی که تا دهه1970 استفاده از ان بکلی منسوخ شد. با اینحال هنوز هم برای نشان دادن مناظر زیبای مسیر نیو سوث ویلز،ویکتوریا و تاسمانی به توریست ها از قطار بخار استفاده می شود.از طرف دیگرقطارهای برقی در شهرک های حومه سیدنی،ملبورن و پرت جابجایی مسافران را بر عهده دارند.
نخستین قطار در هر ایالت وقلمرو
نیو سات ولز:در سال 1849 شرکت راه اهن سیدنی احداث نخستین خط ریلی بین سیدنی و پاراماتا بطول22 کیلومتر را در نیو سوث ویلزآغاز کرد. اما بدلیل مشگل مالی ادامه انجام پروژه به دولت محلی نیو سوث ویلز واگذار شد. این خط در 26 سپتامبر سال 1855 افتتاح گردید.
ویکتوریا:در 12 سپتامبر سال1954 نخستین خط راه اهن در استرالیا که مابین ایستگاه فلایندرزدر ملبورن تا بندر ملبورن(که بعد ها سندریج[4] نامیده شد)کشیده شده بود ، افتتاح گشت.فاصله ریلهای این خط در اصل 1600 میلی متر بود، اما با تغییر ان به 1435 میلی متر این خط به شبکه قطار برقی ملبورن متصل گردید.
کوئینزلند: نخستین خط ریلی در کوئینزلند به عرض 1067 میلی متر از اپزویچ تا گراندچستر امتداد داشت. در مراحل بعد این شبکه تا دارلینگ داون و در سال 1875 به برزبین – مرکز ایالت- امتداد یافت.
جنوب استرالیا:درسال 1854 برای حمل و نقل درطول مصب رودخانه موری از قطار اسبی استفاده می شد.با اینحال در 21 آوریل سال 1856 نخستین خط اهن برای قطار بخار مابین شهر ادلاید و بندر ادلاید با نظارت دولت محلی و با فاصله ریل استاندارد1600 میلی متربه بهره برداری رسید.
استرالیای غربی:نخستین خط اهن در این ناحیه جهت حمل الوار در سال 1871 مابین لاکویل و یوگانوپ در جنوب پرت احداث گردید. ئر سال 1879 اولین راه اهن دولتی در مسیر گرالدتون و نورث همبتون به بهره برداری رسید.در قرن نوزدهم شبکه راه اهن 1067 میلی متری در جنوب غربی استرالیای غربی احداث شد ،همچنین در قرن بیستم ایالت های شرقی از طریق خطوط استاندارد1435 میلی متر به پرت و اسپرنس متصل شدند.
تاسمانی : در سال 1868 شرکت راه اهن لانسستونو وسترن[5] خط اهن 1600 میلی متری بطول 72 کیلومتررا برای اتصال شهرهای شمالی مانند لونسستون کلیر[6] و دلورین[7] احداث کرد. متعاقبا دولت
محلی تاسمانی قانون مجلس مبنی بر تشکیل شرکت راه اهن تاسمانین مین لاین[8] را تصویب کرد. ساخت خط اصلی راه اهن بین لانسستون و هوبارت ( مرکز ایالت) به این شرکت واگذار شد.
قلمرو شمالی: در ژانویه سال 2004 با اتصال خط استاندار آلیس اسپرینگ و داروین به شبکه سراسری راه اهن ، ارتباط ریلی شهرهای مرکزی با سایرمناطق برقرار گردید. در اول اکتبر سال1889 خط آهن داروین به پاین کریک به طول 235 کیلومتر به بهربرداری رسید. دولت استرالیا از اول ژانویه سال 1911تا اول جولای سال1918- زمان الحاق این خط به شبکه ریلی سراسری کشور– نظارت و کنترل بر آن را بر عهده داشت.خط پیشین شمال استرالیا بطول 511 کیلومتر که تا سال 1929 داروین رابه بیردم وصل می کرد، بدلیل عدم بهره وری و سود دهی چندین سال بسته ماند.
قلمرو مرکزی استرالیا:در سال 1914یک خط فرعی بطول 10 کیلومتر وبا فاصله ریل استاندارد در مسیرکوئین بین (در نیو سوث ویلز) و کانبرا ( پایتخت استرالیا) افتتاح و در سال 1923 برای حمل مسافر به بهره برداری رسید.
احداث شبکه راه آهن سراسری
در سال 1998 دولت استرالیا بدنبال جلب توافق ایالت های محلی دستور تشکیل شرکت راه آهن استرالیا با مسئولیت محدود(ARTC )[9] را با هدف احداث و توسعه زیر ساخت ها و ایجاد یک شبکه ریلی سراسری و استاندارد صادر کرد.
ARTC موفق شد از طریق اخذ حق مالکیت و اجاره بلند مدت شبکه ریلی محلی بین کالگورلی در استرالیای غربی و آکاسیا ریج در بریزبین جنوبی 8500 کیلو متر ریل استاندارد احداث کرده و موجب شود تاشش ایالت مرکزی که هر کدام مقررات خاصی برای شبکه ریلی خود داشتند، بتدریج به تبعیت از یک سری قوانین مشترک و رعایت استانداردها حمل ونقل گردن نهاده و زمینه را برای ارتقا بهره وری در شبکه ریلی کشور مهیا نمایند.
در سال 1998 مالکیت شبکه راه اهن مسیر کارگولی در استرالیای غربی و بروکن هیل واقع در نیوسوث ویلز و استرالیا ی جنوبی و همچنین سرویس تون واقع در مرز ویکتوریا و استرالیای جنوبی از کمیسیون راه آهن ملی استرالیا به ARTC واگذار گردید.
در سال 1998 ARTC شبکه راه آهن داخلی ایالت ویکتوریا – از سرویس تون در مرز استرالیای جنوبی تا آلبری در مرز نیو سوث ویلز را بمدت 16 سال اجاره کرد.
این قرار داد در سال 2008 برای مدت 45 سال دیگر تمدید شد.همزمان با این اقدام موافقتنامه دیگری باهدف توسعه شبکه راه اهن با سرمایه گذاری مشترک ایالت ویکتوریا، ARTC و دولت مرکزی به امضا رسید.
ARTC در سال 2003 شبکه راه آهن نیوسوث ویلز و هانتر ولی را از دولت محلی نیو سوث ویلز بمدت 60 سال اجاره کرد.
در 15 ژانویه سال 2010، ARTC بخشی از راه اهن مسیر مرز نیو سوث ویلز و آکاسیا ریج در برزبین را بمدت 60 سال اجاره کرد
تعیین مقررات ایمنی شبکه راه آهن سراسری
در سال 2009 شورای دولت های محلی استرالیا(COAG)[10] بعنوان بخشی از برنامه یکپارچه اقتصاد دولت ، با اصلاح قوانین حمل و نقل شامل بررسی مقررات ایمنی حمل و نقل و تعیین ناظر بر حسن اجرای آن موافقت کرد.
پیشتر، مسئولیت رسیدگی به مسایل ایمنی در حمل و نقل ریلی برعهده هفت مقام ناظر بود که در کل بر قانونگذاری مقررات 46 بخش از ایالت، ناحیه و کشورنظارت داشتند.
برای حل و از میان برداشتن مشگل عدم هماهنگی در قوانین حمل و نقل ریلی مناطق مختلف؛ مسئولان کشور، نواحی و ایالت ها با تشکیل نهاد ملی ناظر بر ایمنی راه آهن (NRSR)[11] موافقت کردند. این اداره کار خود را از 20 ژانویه سال2013 با نظارت بر نیو سوث ویلز، جنوب استرالیا،تاسمانی و قلمرو شمالی آغاز کرد. انتظار می رود با تکمیل مقررات ، سایر مناطق از جمله استرالیای غربی،ویکتوریا، گوئینزلند و ACT نیز طی بیست ماه اینده به NRSR بپیوندند.
[1] NSW
[2] Perth
[3]Brisbane
[4] Sandridge
[5] Launceston and Western Railway Company
[6] Launceston
[7] Deloraine
[8] Tasmanian Mainline Railway Company
[9] Australian Rail Track Corporation
[10] Council of Australian Governments
[11] National Rail Safty Regulator
https://infrastructure.gov.au/rail/trains/history.aspx#anc_railways