شادی یا سوگواری؟ تأثیر ادیان بر روحیه ملت‌ها
شادی یا سوگواری؟ ... جهان ادیان میان این دو راه ایستاده است؛ انتخاب هرکدام، سرنوشت روحیه ملت‌ها را رقم می‌زند.
مسعود ظهوری (Masoud Zoohori)
ادیان یکی از مهم‌ترین بنیان‌های فرهنگی ملت‌ها هستند که نه‌تنها در زندگی فردی انسان‌ها، بلکه در ساختار اجتماعی، سیاسی و روانی جوامع نیز تأثیرگذارند. نوع نگاه ادیان به مقولاتی مانند شادی و سوگواری، می‌تواند در شکل‌گیری سبک زندگی مردم، میزان نشاط اجتماعی، امید به آینده، و حتی توسعه اقتصادی کشورها نقش داشته باشد.
برخی ادیان، مردم را به جشن، موسیقی، رنگ و شادی دعوت می‌کنند، در حالی که برخی دیگر بر سوگواری، زهد و رنج تأکید دارند. نتیجه این نگرش‌ها، به‌روشنی در فرهنگ عمومی و روحیه ملت‌ها قابل مشاهده است.
۱. اسلام
اسلام در آموزه‌های قرآنی و احادیث نبوی، شادی مشروع را مورد تأیید قرار داده است. پیامبر اسلام خود در عروسی‌ها، تولد فرزند، اعیاد اسلامی (فطر و قربان) و حتی موفقیت‌های اجتماعی مسلمانان، شادی را تشویق می‌کردند.
در فرهنگ اسلامی بسیاری از کشورها مانند اندونزی، مالزی، ترکیه، امارات، قطر، مراکش و تونس، مراسم مذهبی با موسیقی سنتی، لباس‌های رنگی و جشن‌های شاد همراه هستند. اما در برخی جوامع شیعه‌مذهب مانند ایران، عراق، لبنان و بحرین، سوگواری به‌ویژه برای امام حسین جایگاه محوری دارد. محرم، صفر، اربعین و دیگر ایام حزن مذهبی، فضای عمومی این جوامع را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
۲. مسیحیت
در آموزه‌های مسیحی، به‌ویژه در فرقه‌های مدرن پروتستان و کلیسای نوین، شادی یک موهبت الهی تلقی می‌شود. جشن‌هایی مانند کریسمس، عید پاک (ایستر)، شکرگزاری و مراسم ازدواج، با نور، موسیقی و فضای گرم اجتماعی همراه است. کشورهایی مانند ایالات متحده، استرالیا، کانادا، بریتانیا، آلمان، فرانسه، سوئد، نروژ با محوریت فرهنگ مسیحی، به برگزاری جشن‌های پرشور مذهبی و غیرمذهبی معروف هستند.
گرچه در مسیحیت مفاهیمی مانند شهادت، فداکاری و صلیب مهم هستند، اما تأکید بر اندوه دائمی کمتر دیده می‌شود. مراسم سوگواری برای حضرت مسیح (جمعه مقدس) با پیام امید و رستگاری همراه است.
۳. یهودیت
یهودیت یکی از ادیانی است که شادی را عبادت می‌داند. تلمود می‌گوید: «اگر کسی با شادی به خدا خدمت نکند، خدمتش ناقص است.» جشن‌هایی مانند پوریم، پسح، روش هشانا، هانوکا با غذا، موسیقی، رقص و جشن‌های خانوادگی همراه‌اند. در اسرائیل و جوامع یهودی در آمریکا، اروپا و آمریکای لاتین، این جشن‌ها بخش مهمی از فرهنگ یهودی را شکل می‌دهند.
یهودیت عزاداری‌هایی مانند «تی‌شا به‌آو» دارد، اما این سوگواری‌ها محدود، کنترل‌شده و غیرمستمر هستند و روحیه کلی جامعه را تحت سلطه نمی‌گیرند.
۴. بودیسم
در بودیسم، شادی درونی، آرامش ذهن، و رهایی از رنج اهمیت دارد. هدف نهایی، رسیدن به نیروانا یعنی آرامش مطلق است. جشن تولد بودا، جشن وساک، یا فستیوال فانوس، با مراقبه، گل‌آرایی، و تمرکز بر مهربانی و شادی آرام همراه‌اند. در کشورهایی مانند تایلند، ژاپن، سری‌لانکا، نپال، بوتان و ویتنام، مردم دارای روحیه‌ای متعادل، صبور و خوش‌رفتار هستند که بخشی از آن به تعالیم بودایی بازمی‌گردد.
بودیسم تأکید افراطی بر اندوه ندارد. مرگ بخشی از چرخه زندگی است و با مراسمی آرام، بدون شیون و فریاد، و با دعا برای آرامش روح مرده برگزار می‌شود.
۵. هندوئیسم
هندوئیسم یکی از شادی‌محورترین ادیان دنیاست. جشن‌هایی مانند دیوالی (جشن نور)، هولی (جشن رنگ)، ناوراتری، جانماشتامی با رنگ، موسیقی، لباس‌های سنتی، و فضای بسیار شاد برگزار می‌شوند. این جشن‌ها نه‌تنها مذهبی‌اند، بلکه باعث تقویت روحیه ملی در کشورهایی مانند هند، نپال، موریس، سری‌لانکا، بنگلادش و فیجی می‌شوند.
در هندوئیسم نیز سوگواری وجود دارد، اما محدود به خانواده است و معمولاً پس از مدت کوتاهی، جامعه به زندگی عادی بازمی‌گردد.
۶. آیین سیک
سیک‌ها، پیروان آیینی هستند که شادی، عشق و برادری را اساس زندگی می‌دانند. جشن‌هایی مانند گوروپوراب (زادروز پیامبر سیک‌ها) و بایساخی (آغاز سال کشاورزی) با سرود، غذا، رقص و خدمت اجتماعی همراه‌اند. این شادی‌ها با عبادت و معنویت درهم‌آمیخته‌اند. در ایالت پنجاب هند و جوامع سیک در کانادا، بریتانیا، استرالیا و مالزی، این فرهنگ شادی‌محور به‌روشنی دیده می‌شود.
۷. ادیان بومی و سنتی
در ادیان بومی، جشن‌ها بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مذهبی هستند. قبایل بومی در آفریقا، آمریکای جنوبی، و بومیان استرالیا مراسمی مانند جشن برداشت، باران، تولد، و گذر به بزرگسالی دارند که همراه با آواز، رقص، ماسک‌های رنگی و مشارکت جمعی است. این ادیان با طبیعت پیوند دارند و به جای سوگواری‌های سنگین، بیشتر بر چرخه زندگی، تداوم و جشن‌های جمعی تأکید می‌کنند.
ادیانی که شادی، جشن، موسیقی، رنگ و مشارکت اجتماعی را در متن خود دارند، جوامعی با روحیه بهتر، انگیزه بالاتر، نوآوری بیشتر و آرامش اجتماعی پایدارتر ساخته‌اند. در مقابل، ادیانی یا جوامعی که سوگواری، اندوه، خودآزاری یا حزن را محور قرار داده‌اند، درگیر مشکلاتی مانند افسردگی جمعی، انسداد فرهنگی، سرکوب شادی و کاهش انگیزه ملی شده‌اند.
نمونه بارز این مقایسه، تفاوت میان جوامعی چون هند، برزیل، تایلند، اسپانیا، مکزیک و ژاپن (شاد و جشن‌محور) با جوامعی چون ایران، عراق، افغانستان و لبنان است که ساختار مذهبی آن‌ها با سوگواری پیوند بیشتری دارد.
شادی، گناه نیست. شادی، پاداش زندگی است. و ادیانی که آن را پذیرفته‌اند، ملت‌هایی ساخته‌اند که امید را نفس می‌کشند.
---------------
Joy or Mourning? The Impact of Religions on the Spirit of Nations
Joy or mourning? ... The world of religions stands at a crossroads; the choice between them shapes the emotional destiny of nations.
By Masoud Zoohori
Religions are among the most fundamental cultural foundations of nations. They influence not only individuals’ private lives but also the social, political, and psychological structures of entire societies. A religion’s perspective on concepts like joy and mourning plays a key role in shaping people’s lifestyles, the level of social vitality, hope for the future, and even economic development.
Some religions invite people to celebrate, embrace music, color, and joy, while others emphasize mourning, asceticism, and suffering. The consequences of these differing outlooks are clearly visible in the cultural fabric and general mood of societies.
Islam
Islam, through the Quran and the teachings of the Prophet, affirms lawful joy. The Prophet himself encouraged happiness during weddings, childbirths, religious holidays (Eid al-Fitr and Eid al-Adha), and even social victories.
In many Muslim-majority countries like Indonesia, Malaysia, Turkey, the UAE, Qatar, Morocco, and Tunisia, religious events are accompanied by traditional music, colorful garments, and joyful gatherings. However, in some Shia-majority societies such as Iran, Iraq, Lebanon, and Bahrain, mourning—especially for Imam Hussein—holds a central place. Months like Muharram and Safar are dominated by public grieving, deeply affecting the national atmosphere.
Christianity
Christian teachings—especially within modern Protestant and contemporary church movements—regard joy as a divine gift. Celebrations like Christmas, Easter, Thanksgiving, and weddings are filled with light, music, and warm social connection. Countries such as the United States, Australia, Canada, the UK, Germany, France, Sweden, and Norway, where Christian culture predominates, are known for their vibrant religious and secular festivals.
While Christianity does include concepts like sacrifice and the crucifixion, persistent grief is not emphasized. Good Friday, for example, though solemn, ultimately conveys a message of hope and resurrection.
Judaism
Judaism sees joy as a form of worship. The Talmud says: "If one serves God without joy, their service is incomplete." Celebrations such as Purim, Passover, Rosh Hashanah, and Hanukkah are filled with food, music, dancing, and family gatherings. In Israel and Jewish communities across the U.S., Europe, and Latin America, these joyful events are central to Jewish identity.
Though Judaism includes mourning rituals like Tisha B’Av, they are limited, regulated, and do not dominate the social landscape.
Buddhism
Buddhism emphasizes inner joy, mental peace, and liberation from suffering. The ultimate goal is to reach Nirvana—a state of absolute tranquility. Celebrations like Buddha’s birthday, Vesak, or the Lantern Festival include meditation, floral decorations, and a serene collective joy. In countries like Thailand, Japan, Sri Lanka, Nepal, Bhutan, and Vietnam, this philosophy fosters a calm, patient, and kind population.
Buddhism does not encourage excessive mourning. Death is viewed as part of the life cycle and is marked with calm, prayerful rituals, not loud lamentations.
Hinduism
Hinduism is one of the most joy-centered religions in the world. Festivals like Diwali (Festival of Lights), Holi (Festival of Colors), Navaratri, and Janmashtami feature music, color, traditional dress, and exuberant celebration. These religious events also strengthen national identity in countries like India, Nepal, Mauritius, Sri Lanka, Bangladesh, and Fiji.
Although mourning exists in Hinduism, it is typically confined to the family and society quickly resumes daily life.
Sikhism
Sikhs follow a path where joy, love, and brotherhood are central values. Celebrations like Gurpurab (birthdays of Sikh Gurus) and Vaisakhi (harvest festival) involve hymns, food, dance, and community service—merging joy with spirituality. In Punjab and Sikh communities in Canada, the UK, Australia, and Malaysia, this joy-centered approach is clearly visible.
Indigenous and Traditional Religions
In many traditional religions—across Africa, South America, and among Aboriginal Australians—festivals are essential to spiritual life. Ceremonies marking harvests, rain, births, and coming-of-age are filled with singing, dancing, colorful masks, and collective participation. These religions are closely tied to nature and emphasize life cycles and collective celebration over prolonged mourning.
Conclusion
Religions that prioritize joy, celebration, music, color, and social engagement tend to foster societies with higher morale, greater motivation, more innovation, and more sustained peace. In contrast, those that emphasize grief, sorrow, or self-denial may struggle with cultural stagnation, depression, and suppressed joy.
Striking examples include joyful and celebratory societies such as India, Brazil, Thailand, Spain, Mexico, and Japan versus more mourning-centered societies like Iran, Iraq, Afghanistan, and Lebanon.
Joy is not a sin. It is the reward of life. And the religions that embrace it have nurtured nations that breathe hope.