ادعای اردوغان و واقعیت تاریخی نوروز
اخیراً رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در سخنانی اعلام کرد که نوروز به عنوان جشن مشترک ترک‌ها ثبت شده است؛ اظهاراتی که واکنش‌های بسیاری را در جوامع ایرانی و سایر کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند به همراه داشت. اما مستندات تاریخی و بین‌المللی چه می‌گویند؟
مسعود ظهوری(Masoud Zoohori)
رادیونشاط، نوروز، با قدمتی بیش از سه هزار سال، به‌عنوان کهن‌ترین جشن سال نو خورشیدی جهان شناخته می‌شود و ریشه در فرهنگ و تمدن ایران باستان دارد. سازمان ملل متحد در فوریه ۲۰۱۰ نوروز را به عنوان یک جشن جهانی به رسمیت شناخت و ۲۱ مارس را «روز جهانی نوروز» اعلام کرد و در متن رسمی خود نیز به روشنی به ریشه‌های ایرانی این جشن باستانی اشاره کرد.
یونسکو نیز در سال ۲۰۰۹ نوروز را به عنوان میراث فرهنگی ناملموس بشری ثبت کرد که ابتدا توسط ایران و سپس با مشارکت کشورهای افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، پاکستان، عراق، قزاقستان، قرقیزستان، هند و ترکیه تکمیل شد. این ثبت مشترک نه تنها بیانگر قدمت و اهمیت جهانی این آیین است، بلکه بر خاستگاه اصیل و ایرانی آن نیز صحه می‌گذارد.
نوروز هرگز یک جشن انحصاری ترک‌تباران نبوده است و تمام اسناد تاریخی موجود بر منشأ ایرانی آن تأکید دارند. حتی در دوران حکومت ترک‌تبارانی چون سلجوقیان و عثمانیان نیز نوروز به عنوان «عید پارسی» شناخته و جشن گرفته می‌شده است. در آثار تاریخی از جمله شاهنامه فردوسی و دیگر متون باستانی فارسی، نوروز به روشنی به ایران و شاهان ایرانی چون جمشید منسوب است.
با توجه به این مستندات، ادعای اخیر اردوغان مبنی بر تعلق نوروز به جهان ترک، از منظر تاریخی و فرهنگی، غیرمعتبر و بدون پشتوانه است. نوروز، میراث فرهنگی مشترکی است که گرچه امروزه میان ملت‌های گوناگون پاس داشته می‌شود، اما خاستگاه و هویت ایرانی آن غیرقابل انکار است.
بهتر است به جای تلاش برای مصادره یا انحصار این میراث فرهنگی، آن را فرصتی برای نزدیکی و دوستی ملت‌ها بدانیم؛ چراکه نوروز نماد همبستگی، امید و آغاز دوباره است.