نقش شبکه اجتماعی "وی چت" در جامعه امروزی استرالیا
با افزایش میزان عضویت سیاستمداران و رسانه‌های استرالیایی در این ابر شبکه اجتماعی چینی، سوالات بی‌شماری در مورد جایگاه این شبکه در سیستم دموکراسی استرالیا ایجاد شده است.
مترجم..شیرین سمامی
به گزارش رادیو نشاط ، استفاده سیاستمداران استرالیا از این شبکه نگرانی‌های زیادی در مورد خود سانسوری آنها بوجود آورده است؛ این خود سانسوری در مورد سیاست‌های دولت چین و نیز مطالبی که باعث ایجاد حساسیت نزد دولتمردان چینی میشود اهمیت پیدا میکند.
نخست‌وزیر اسکات موریسون، رهبر حزب کارگر بیل شورتن و نیز رسانه‌هایی مثل ABC، SBS و The Australian برای ایجاد ارتباط با مخاطبان چینی-استرالیایی خود از این شبکه اجتماعی استفاده میکنند. ولی اخباری که توسط رسانه‌های استرالیایی در وی چت منتشر میشود با اخباری که بطور معمول در این رسانه‌ها میبینیم در بسیاری موارد متفاوت است.
© Provided by ABC News Scott Morrison viewed through a mobile phone coloured with the colours of the Chinese flag and a WeChat logo.
آقای جان فیتزجرالد کارشناس مسائل چین از دانشگاه سوئینبرن معتقد است که استفاده سیاستمداران و نیز رسانه‌ها از این شبکه اجتماعی چینی میتواند چالش‌های بی سابقه‌ای به دنبال داشته باشد. او میگوید:"ما در حال ورود به یک قلمرو ناشناخته هستیم. وی چت برای یک جامعه دموکراتیک طراحی نشده است و یک دموکراسی نمی‌تواند با این شبکه کار کند. در این شبکه اجتماعی تمامی پیغام‌ها و صحبت‌ها به زیر تیغ سانسور Xi Jinping رییس جمهور جمهوری خلق چین می‌رود."
برای درک نحوه کار این قیچی سانسور باید بفهمیم که وی چت چگونه محتویات و مطالب را چه در چین و چه در استرالیا مسدود و سانسور میکند.
سانسور بیشتر در مورد کسانی اعمال میشود که در داخل چین و نیز با شماره تلفن‌های چین در این شبکه ثبت نام کرده‌اند. مشترکان استرالیایی باید شماره تلفن استرالیا را داشته باشند.
به نظر می‌رسد که اکانت‌های چینی قادر به دیدن مطالب حساسیت زایی که اکانت‌های بین‌المللی به اشتراک می‌گذارند نیستند، گرچه اکانت‌های بین‌المللی معمولا برای به اشتراک گذاشتن اخبار با کاربران خارج از چین از این شبکه استفاده میکنند.
در این شبکه بیزینس ها، افراد مشهور و نیز رسانه‌ها می‌توانند یک اکانت رسمی برای ارتباط با مخاطبان داشته باشند. تا اواخر سال گذشته کاربران داخل چین نمی‌توانستند محتویات منتشر شده توسط اکانت‌های رسمی بین‌المللی را ببینند و بخاطر همین مشکل سازمان‌های خارجی مجبور بودند که راهی پیدا کنند تا بتوانند با ایجاد اکانت‌های رسمی چینی به حجم وسیع مخاطبان داخل چین دسترسی داشته باشند. برای این کار شرکت‌ها و سازمان‌های خارجی مجبور بودند یا یک فرد چینی را بعنوان گرداننده اکانت خود معرفی کنند و یا با یک شرکت ثبت شده داخل چین یک اکانت مشترک داشته باشند.
اسکات موریسون و بیل شورتن هر دو از راه حل اول استفاده کردند؛ یعنی اکانت این دو نفر در واقع توسط دو مرد ناشناس تبعه چین ساخته شده است.
به گفته آقای فرگوس رایان، تحلیلگر امنیت سایبری از انستیتو مطالعات استراتژیک استرالیا، هر لحظه یکی از این دو فرد ناشناس چینی میتواند حساب کاربری ایجاد شده را غیرفعال کرده و در مبارزات انتخاباتی هر کدام از این نامزدهای انتخاباتی اخلال ایجاد کند.
گرچه همانطور که گفته شد قوانین مربوط به اکانت‌های رسمی بین‌المللی سال گذشته تغییر کرده ولی موریسون و شورتن کماکان از همان اکانت‌های قدیمی استفاده میکنند.
دفتر بیل شورتن در پاسخ به این سوالات اعلام کرده که نحوه ساخت اکانت بیل شورتن به نظر آنها خطر امنیتی ندارد و فرد چینی که سازنده اکانت است در استرالیا اقامت داشته و کارمند حزب کارگر استرالیاست. دفتر آقای موریسون هم از هر گونه اظهار نظری خودداری کرده است.
یکی از کارشناسان رسانه‌های دیجیتالی چین از دانشگاه تکنولوژی سیدنی به نام Wanning Sun در اظهار نظری گفته که شاید حسابهای کاربری این دو نفر نسبت به حسابهای بین‌المللی درجه امنیتی بالاتری داشته باشند. البته او اضافه کرده که مشکل سانسور مطالب توسط دولت چین کماکان به جای خود باقی است.
او میگوید:" تا جایی که من میدانم اگر مطالب منتشر شده در این شبکه اجتماعی در مورد مسائل سیاسی و یا موضوعات اجتماعی که دولت چین در مورد آنها حساسیت دارد نباشد آنها دست به سانسور نخواهند زد."
خانم سان معتقد است که سیاستمدارانی که در وی چت هستند مطمئناً میدانند که در این شبکه احتمال سانسور وجود دارد، با این حال آنها برای به دست آوردن آرای بیشتر، این خطر را قبول کرده‌اند.
و البته این ریسک برای رسانه‌های استرالیایی هم وجود دارد از جمله رسانه‌هایی که با پول مالیات دهندگان اداره می‌شوند مانند ABC و SBS.
هفته گذشته در برنامه معروف Four Corners شبکه تلویزیونی ABC به موضوع ناهار خصوصی پیتر داتون وزیر کشور با میلیاردر معروف چینی Huang Xiangmo که با حزب کمونیست چین هم مراوده دارد پرداخته شد، این اخبار سریعا به خبر داغ روز تبدیل شد. کارمندان متخصص زبان چینی یا ماندارین در رسانه‌های ABC ، SBS و The Australian پوشش کاملی از این اتفاق انجام دادند که در وب‌سایت‌های این رسانه‌ها هم منعکس شد؛ ولی نکته جالب این است که هیچکدام از این اخبار داغ در اکانت‌های وی چت این رسانه‌ها که در واقع مهمترین منبع خبری چینی-استرالیایی ها هستند مطرح نشد. درست در روزهایی که این اخبار در صدر خبرهای استرالیا بود، تیتر اخبار حساب کاربری شبکه ABC در وی چت عبارت بود از: آموزش زبان انگلیسی، رده‌بندی دانشگاه‌ها و دستور آشپزی!
حساب کاربری وی چت شبکه ABC یک اکانت رسمی ثبت شده مشترک با یک شرکت در شهر شانگهای چین است؛ به همین خاطر افراد ساکن در چین هم می‌توانند به این اخبار دسترسی داشته باشند و در نتیجه در معرض سانسور دولت چین هم قرار میگیرد. این اکانت توسط ABC International اداره شده و کاملا مستقل از برنامه‌های شبکه چینی ABC است.
یکی از سخنگویان ABC International گفته که دلیل پخش نشدن برنامه Four Corners در این شبکه این است که کار اصلی اکانت وی چت این شبکه فقط نمایش سبک زندگی و فرهنگ کشور استرالیا به چینی هاست. وی اضافه کرده که چون مخاطبان اصلی این شبکه در داخل چین هستند در صورت انتشار مطالبی از جمله موضوعات مطرح شده در برنامه Four Corners با سانسور مطالب روبرو خواهند شد. او بیان نکردن مطالب سیاسی در اکانت وی چت را خودسانسوری نمیداند چرا که معتقد است که این اکانت در وی چت، یک اکانت خبری به حساب نمی‌آید. این در حالیست که این حساب کاربری سابقه انتشار اخباری مثل مرور بودجه استرالیا و یا خبر دستگیری مدیر اجرایی شرکت هواوی خانم منگ وانگژو را در گذشته داشته است.
گذشته از بحث خودسانسوری، خانم سان معتقد است که مشکل اصلی استفاده شبکه ABC از وی چت این است که آنها بجای اینکه خدماتی برای چینی-استرالیایی ها فراهم کنند بیشترین تمرکز خود را بر روی مخاطبان داخل کشور چین گذاشته‌اند. به عقیده او ABC با انتشار اخبار معمولی و بی تاثیر برای افراد ساکن چین فقط پول و وقت خود را تلف میکند؛ و در مقابل هیچ گونه خدماتی برای کمک به جامعه چینی-استرالیایی های استرالیا که بیشترشان در وی چت حضور دارند ارائه نمی‌دهد.
وی چت بتدریج جای خود را در استرالیا باز میکند، ولی مشترکان باید بدانند که آنها مجبور هستند که از قوانین دولت چین تبعیت کنند.
حساب کاربری رادیو SBS در وی چت یک اکانت بین‌المللی است که صراحتا بر مخاطبان چینی زبان داخل استرالیا تمرکز کرده است؛ که به این معناست که کمتر در معرض خطر سانسور قرار دارد. اداره‌کنندگان این اکانت هم مواظب هستند تا مطالب دردسر آمیز منتشر نکنند. ولی باز هم مطالبی در این اکانت منتشر شده که زیر تیغ سانسور رفته است. نوعی از سانسور وجود دارد که بر اساس پیدا کردن یک سری کلمات مشخص و ممنوعه عمل کرده و آنها را از دسترس خارج میکند.
در پاسخ به این سوال که چرا مطالب و محتویات بسیار متنوع تولیدی این رادیو بطور کامل در اکانت وی چت آن قرار نمیگیرد، یکی از سخنگویان SBS گفته که محدودیت‌های این شبکه اجتماعی تأثیری بر کار حرفه‌ای آنها ندارد. او اضافه کرده که:" این رادیو درست مانند بقیه مطالب، اخبار مربوط به چین را هم پوشش میدهد، تمرکز ما بر روی پخش اخبار بصورت بی‌طرفانه و متعادل برای استرالیایی‌ها است."
حساب کاربری رادیو SBS چون یک حساب بین‌المللی است فقط میتواند هفته‌ای یک‌بار مقاله و مطلب منتشر کند و به گفته سخنگوی این رادیو به همین دلیل زمان برای آنها مهم است و بیشتر مطالبی را کار میکنند که در کنار دادن اطلاعات مفید در مورد زندگی در استرالیا، از نظر زمان پخش خبر هم مشکلی نداشته باشند.
ظاهراً حساب کاربری The Australian هم با سانسور مواجه شده است. وقتی بحث بودجه سازمان اطلاعات و امنیت استرالیا و خطر مداخله خارجی‌ها و عمدتا چینی‌ها در این زمینه تبدیل به یک خبر داغ شده بود، عبارت "عمدتا چینی‌ها" در خبر منتشر شده در حساب کاربری The Australian در وی چت سانسور شده بود. در حالیکه این عبارت در وبسایت این روزنامه چه به زبان انگلیسی و چه به زبان چینی درج شده بود. این روزنامه پاسخی در این زمینه ارائه نکرده است.
وقتی در مورد اکانت‌های خبری در وی چت صحبت می‌کنیم باید در نظر داشته باشیم که تعداد دنبال کنندگان SBS چینی و The Australian در مقایسه با تعداد مخاطبان اکانت‌های رسمی چینی زبانی که در ملبورن و سیدنی مشغول به فعالیت هستند خیلی کمتر است. بعضی از این اکانت ها هم متهم به دخالت در مسائل سیاسی هستند.
به گفته تام سیر از آکادمی وزارت دفاع استرالیا که در مورد این موضوع تحقیق میکند، این حسابهای کاربری داخل استرالیا دائماً از مطالب رسانه‌های دولتی چین استفاده میکنند. او میگوید:" وقتی شما به مطالب منتشر شده توسط این حساب های کاربری نگاه می‌کنید متوجه میشوید که نزدیک ۸۵ درصد اخبار و مطالب همان اخباری هستند که در داخل چین منتشر می‌شوند."
البته مدل بیزینسی فعالان شبکه اجتماعی وی چت مبتنی بر تعداد کلیک است یعنی هر چه تعداد کلیک روی مطالب بیشتر باشد برای دارنده حساب بهتر است، پس آنها ترجیح میدهند از مطالبی استفاده کنند که تعداد کلیک ها را بیشتر کند مثلا اخبار و شایعات در مورد افراد مشهور.
آقای تام سیر میگوید که در طی تحقیق ۱۸ ماهه او و همکارانش به این نتیجه رسیدند که فقط 0.26 درصد از مطالب منتشر شده مربوط به مسائل سیاسی چین بوده است.
پروفسور فیتزجرالد هم معتقد است که تعداد زیاد مخاطبان این شبکه اجتماعی در استرالیا این امکان را به مقامات چینی داده تا بتوانند در مورد مطالبی که در استرالیا منتشر میشود تصمیم‌گیری کنند، اینکه چه اخبار و موضوعاتی مطرح بشود و چه موضوعاتی مطرح نشود. او میگوید:" در نهایت این دولت چین است که خواسته خود را به چینی‌های ساکن استرالیا تحمیل میکند؛ ما شاهد هستیم که سرویس‌هایی که مخارجشان از جیب استرالیایی‌ها پرداخت میشود مثل SBS چینی حتی تمایلی به انتشار اخبار روز ندارند. اگر این موضوع دخالت یک دولت خارجی در تعیین خطی مشی برای رسانه‌های استرالیایی نیست پس اسمش را چه می‌توان گذاشت؟"
برداشت از:
'Uncharted territory': WeChat's new role in Australian public life raises difficult questions