مروری بر زندگینامه سلام سنگی، بازیگر شهیر سینمای افغانستان و هالیوود
سلام سنگى هنرمندى بى آلايش كه در طول تحولات سياسى افغانستان ، از گرايشات سياسى ، و حزبى پاك و مبرا ماند.
گزیده ای از نوشتۀ استاد ضیا، ناشر هفته نامه ” افق” استرالیا
رادیو نشاط استرالیا- سلام سنگی، هنرپیشۀ شهیرسینمای افغانستان است که اینک باعمرتقریباً هفتاد ساله گی هنوزهم با قامت استوار، همان موهای بلند ومجعد، چشمان کشش دار، صلابت صدا، سیمای پُر ازوقار ودر میان آنهمه مواصفات ظاهری باقلبی آگنده ازمحبت ومهربانی، درشهر ملبورن ایالت ویکتوریای (استرالیا) به سر میبرد.
سلام سنگی در سال ۱۳۲۸ هجری خورشیدی ازدره زیبا وخوش آب وهوای پنجشیر دریک خانوادۀ دهقان چشم به دنیا باز کرد. دورۀ ابتدایی مکتبش را در (سنگونه) به پایان رساند.شاید به همین مناسبت است که تخلصش را به سنگستانهای زادگاهش نسبت داده باشد.
وقتی با خانواده به کابل مسکن گزین شد، زنده گی شهر نشینی توجه اورا به سوی سینما کشاند. دیدن صحنه های فلم تاثیرات ژرف بر روان او میگذاشت. یکی از تفاوتهای ذوقی او با دیگر همسا لانش این بود که دیگران بیشتر به فلمهای هندی علاقه مندی نشان میدادند، اما سلام سنگی به تماشای فلمهای امریکایی می پرداخت.
دیدن فلمهای هنری، جزئی از برنامه های زنده گی اش شده بود، اوخود را طوری یافته بود که گویا سالهای سال در موقعیت بینندۀ سینما خواهد ماند وبس. احیاناً اگر چنین آرمانی در ذهنش خطورمی کرد که گاهی خود در سینما نقشی را بازی کند، آنرا محال میدانست.
سلام سنگی حق داشت که چنین آرزویی را به حیث یک انسان از نسل قرن بیست در دل بپروراند که خود در قالب کرکتر دلخواهش بازیگر سینما باشد، زیرا دران وقت نه تنها دنیا بلکه کشور های همسایه چون ایران، پاکستان… سینما داشتند. از جانب دیگر این محرومیت نیز وجود داشت که تا آن زمان از بی توجهی پادشاه وحواریون سلطنتی وگماشته گان سلطنت، سینمای افغانستان کم رنگ وحتی در حالت بی رنگی قرار داشته باشد.
در آن دوران چیزی به نام سینمای ملی یا مردمی در افغانستان وجود نداشت. به این دلیل سلام سنگی نیز سنگ بی سینمایی را بر سینه حمل میکرد وآرمانش در صُوَر خیال باقی مانده بود. در قبال آنهمه خیالات یک امید نامرئی از دیدن فلمهای( روزگاران ) و ( روزهای دشوار) در درون سلام سنگی جوانه میکشید، تا آنکه در سال ۱۳۵۳ خورشیدی در وقت جمهوریت محمد داوود، روزنه یی به سوی سینما به وسیلۀ (نذیر فلم ) گشوده شد وسلام سنگی در فلم هنری ( رابعۀ بلخی) به کارگردانی مرحوم داوود فارانی که اولین محصول سینمایی (نذیر فلم) بود، نقش ایفا کرد.
پس ازان آرمانی که بیشتر به سراب شباهت داشت، به واقعیت پیوست. آهسته، آهسته وبا تأمل، قدمهای بدون عجله را در وادی بیکران سینما گذاشت. به این معنی که در نقشهای نه چندان برجسته در فلمهای (سیاه موی وجلالی، غلام عشق …) چهره باز کرد وسپس در حین اقتدار رژیم هفت ثور پایش به رادیو تلویزیون کشانیده شد. مرحوم استاد رفیق صادق در درامه ها وتمثیلهای رادیویی وتلویزیونی یی که رژیسوری آنرا به عهده میداشت، به سلام سنگی نقش میداد وسلام سنگی ضمن اجرای نقش از استاد فقید فیض می گرفت. روزتا روز به تجربیات هنری سنگی افزوده میشد تا آنکه قدمی فراتر وتجربی تر گذاشت ، به این معنی که از ورای فلمهای تلویزیونی نیز چهره ظاهر ساخت. در نتیجه پس از ده سال تلاش در راه هنر بازیگری در فلم بلند (گناه) که نویسنده وکارگردان آن چهره شناخته شده درسینمای افغانستان آقای انجنیر لطیف بود بازی کرد.
سمت چپ استاد سلام سنگی - سمت راست مسعود ظهوری مدیر رادیو نشاط استرالیا
در بخش از این گفتگو، سلام سنگی می گوید: میدانی چرا در طی ده سال به سوی بازی کردن به فلمهای بلند نرفتم؟
می ترسیدم، ترسم ازآن بود کهبرخی به هر اسم ورسمی، بدون آنکه استعداد هنری یا تجربه داشته باشند، درنقشهای مهم برای شان سهم داده می شد، اما دیری نمی گذشت که خود شان ونقش شان از نظر می افتاد. به این دلیل تلاش کردم تا به همان پیمانه یی که امکان وجود داشت، خود را به جایی برسانم تا مبادا کار هنری من نیز به همان عقوبت گرفتار شود.
سلام سنگی سه اصل را در زنده گی هنری اش با ارزش پنداشته است:
۱ – سهم گرفتن در درامها ودیالوگها به کوشش مرحوم استاد رفیق صادق
۲- خواندن داستانها
۳- توجه نقادانه به کار بازیگران
علاقۀ سلام سنگی به فرهنگ وادب دری به ویژه ادبیات نظمی داستانی وازان میان منظومه جاودان ابوالقاسم فردوسی سبب شد که موصوف با خوانش منظومه های رزمی شاهنامه از حنجرۀ پُر صلابتش در بزرگداشت ازهزاره فردوسی حایز مقام اول گردد.
هنگامیکه سلام سنگی با وجد وجذبه خاص ابیات شاهنامه را به خوانش میگرد، از لحنِ صدا تا ژست های مناسب وچهرۀ مردانه او باهمان موهای مجعد چنان فضایی را ایجاد میکند که انگار بیننده وشنونده اش قهرمانان وگردان شاهنامه را لمس میکنند.
سلام سنگی در جریان سالهای اقتدار رژیم حزب دموکراتیک خلق در رادیو تلویزیون افغانستان مشغول بود داشت. همانگونه که مرگباد حوادث هزاران در هزار هموطن مارا به خاک وخون کشاند و شمار دیگری را راهی سر زمینهای هجرت نشینی وغربت نشینی کرد، سلام سنگی نیز پیش از پیروزی حکومت تنظیمی های اسلامی!! در زمرۀ غربت نشسته گان در پاکستان پیوست. پس از یازده ماه اقامت در پاکستان نظر به دعوت هنری به امریکا رفت ودر آنجا فلمی را به نام (سرزمین بیگانه) روی دست گرفت و درفلم دیگری نیز که در هالیوود تهیه شده بود( چارلی ویلسن وار) نقش ایفا کرد. سلام سنگی در امریکا مقیم شد وخانواده اش در سال۲۰۰۱میلادی به استرالیا رسیدند. اکنون با خانواده و فرزندانش در استرالیا به سر میبرند.
سلام سنگی پدر سه پسر و پنج دختر میباشند.
بزرگداشت "سلام سنگی" بازیگر سینمای افغانستان در ملبورن استرالیا