چرایی کُندی اینترنت در ایران؛ از طرح صیانت تا مشکلات زیرساختی
اعتراضات کاربران فضای مجازی در ایران باعث شد که مسئولان هم به کندی سرعت اینترنت اذغان کنند.
به گزارش رادیونشاط، بیش از همه کاربران شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه اینستاگرام با مشکل مواجه هستند. این پدیده از آغاز کار دولت سیزدهم شکل گرفته است.
بر اساس گزارش‌های کاربران فضای مجازی و برخی رسانه‌های ایران سرعت اینترنت در این کشور هر روز کندتر می‌شود. روزنامه شرق در توئیتی نوشت: «بررسی‌های شبکه شرق در یک بازه زمانی دو ماهه نشان می‌دهد، اختلال در ترافیک اینستاگرام با استناد به داد‌ه‌های داخل کشور جدی است.»
به گزارش این روزنامه، ترافیک اینستاگرام در ایران هر روز از ساعت ۱۷ آغاز می‌شود.
این پدیده که از آغاز کار دولت سیزدهم پیش آمده، مدت زیادی از جانب مقامات مسئول تکذیب می‌شد اما دامنه فشارها و اعتراضات به حدی گسترش یافت که مسئولان را وادار به موضع‌گیری کرد.
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات که پیش‌تر خبر کندی سرعت اینترنت را "دروغ" خوانده بود، ضمن تایید این خبر در یادداشتی در روزنامه "ایران" نوشت: «در ارتباطات ثابت (...) ایران با سرعت حدود ۱۰مگابیت بر ثانیه تفاوت زیادی با میانه جهانی در سال ۲۰۲۲ یعنی ۵۹ مگابیت بر ثانیه دارد و میزان تأخیر هم ۳۰میلی‌ثانیه است که با ۱۰میلی‌ثانیه میانه جهانی فاصله معناداری دارد.»
او در ادامه با اعتراف به این که شبکه پرسرعت و باکیفیت به یک ضرورت در زندگی مردم تبدیل شده، گفته است، ظرفیت شبکه تلفن همراه "تقریباً اشباع شده است و هرگونه افزایش بار در این بخش، باعث کاهش کیفیت این شبکه می‌شود."
وبسایت "زومیت" که خبرهای مربوط به فن‌آوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات را پوشش می‌دهد نوشت: «افزایش اختلال‌های اینترنتی اما و اگر‌های فراوانی به همراه داشته تا جایی که برخی فعالان اینترنتی این وضعیت را به وارد نشدن پهنای باند اینترنت کافی در کشور ارتباطات داده‌اند.»
زومیت در ادامه به نقل از مرکز ملی فضای مجازی و شرکت ارتباطات زیر ساخت نوشت، ایران با کاهش واردات پهنای باند مواجه نیست و مشکل اینترنت به عدم رشد زیرساخت‌های اینترنت ثابت باز می‌گردد.
کندی سرعت اینترنت به‌ویژه برای شرکت‌ها و ادارات و مراکز آموزشی مشکل‌ساز شده است. محمد باقری بناب، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با "خبرگزاری خانه ملت" به کندی سرعت اینترنت در ایران اشاره کرده و گفته است، این مسئله "کسب‌وکارهای آنلاین و تجارت الکترونیکی در کشور را با چالش‌های جدی مواجه کرده است."
امروزه بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی عادی در ایران هم از طریق اینترنت انجام می‌شود. اتکا به اینترنت به ویژه در زمینه تجویز نسخه‌های الکترونیکی اهمیتی دو چندان پیدا کرده زیرا هر گونه قطعی یا کندی اینترنت موجب بروز اختلالاتی جدی در زمینه تجویز نسخه و تحویل دارو به بیماران می‌شود.
در همین راستا یک داروساز در توییتر با انتقاد از کندی اینترنت نوشت: «نتیجه [طرح] صیانت افزایش حجم بیماران معطل شده داخل داروخانه است.»
روزنامه اعتماد در گزارشی انتقادی، این موضوع را به "طرح ضد اینترنتی در مجلس" ربط داده است. در این گزارش آمده است، "طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی" دسترسی به سرویس‌های کلاود و وب از سمت ایران را با مشکلاتی مواجه خواهد کرد.
این روزنامه یادآور شده است، قرار بود در "برنامه ششم توسعه" که در انتهای ماه جاری به پایان می‌رسد، پهنای باند اینترنت بین‌المللی افزایش یابد و برای توسعه زیرساخت‌های لازم، از سرمایه‌گذاران خارجی استفاده شود. اما به اعتقاد نویسنده گزارش، وزارت ارتباطات نه تنها به این اهداف نزدیک نشده بلکه طی ماه‌های اخیر وضعیت سرعت اینترنت باعث گریز سرمایه‌گذاران از کشور شده است.
در ادامه گزارش آمده است: «به نظر می‌رسد اعضای کمیسیون مشترک طرح صیانت منتظر هستند تا زمان برنامه ششم توسعه به پایان برسد و بعد در حالی که قرار بود دسترسی به پهنای باند فوق سریع برای برخی بخش‌های کشور صورت پذیرد، ورق را به نفع افزایش محدودیت‌ها برگردانند.»
اعتماد در این راستا به اتفاقی که برای پیام‌رسان "وایبر" در سال ۱۳۹۴ افتاد اشاره کرده و نوشته است، از قرار معلوم این اتفاق برای اینستاگرام هم رخ خواهد داد، یعنی پهنای باند آن به قدری کاهش خواهد یافت که "عملا کاربران فراموش کنند، شبکه اجتماعی به نام اینستاگرام وجود داشته است."
وزیر ارتباطات با وجود اعتراف به اوضاع نابسامان اینترنت ثابت، معتقد است که وضعیت اینترنت در ایران در مجموع خوب است. او به نقل از سایت مرجع اندازه‌گیری سرعت اینترنت «اسپیدتست» (speedtest) گفته است: «میانه جهانی سرعت ارتباطات تلفن همراه در سال ۲۰۲۲، ۲۹ مگابیت بر ثانیه است و ایران با سرعت حدود ۲۴ مگابیت در نقطه نسبتاً متوسطی قرار دارد و می‌تواند بلکه باید بهتر هم باشد. همین‌طور برای تأخیر در ارتباطات موبایل اندکی وضعیت بهتر است و در شرایطی که جهان، میانه‌ای حدود ۲۹میلی‌ثانیه دارد، برای ایران حدود ۳۰ میلی‌ثانیه است.»
اعتماد آنلاین به نقل از یک روزنامه‌نگار حوزه فناوری نوشت: «فرض کنید اتوبان سه باندهای داریم به اسم اینترنت. کسانی که می‌خواهند به اینستا بروند را مجبور می‌کنند از یک باند بروند و هر روز در حال باریک کردن این مسیر هستند. با اینکه تعداد خودروهایی که می‌خواهند از این باند بروند زیادتر است. نتیجه ترافیک زیادتر است و کند شدن ارتباط شما به سرورهای اینستاگرام و بازگشت دیتا از سرورهای اینستا به موبایل‌های شما. اما وقتی که اعتراض کنید میزان سرعت در باندهای دیگر را به شما نشان می‌دهند و می‌گویند اسپید تست می‌گوید همه‌چیز نرمال است.