چرا برخی افراد هرگز به کرونا مبتلا نمی‌شوند؟
اگر تاکنون به کووید مبتلا نشده‌اید، باید از ژن‌هایتان ممنون باشید.
به گزارش رادیونشاط، مطالعه‌ای که به‌تازگی در نشریه نیچر منتشر شده است نشان می‌دهد کسانی که تنوع ژنتیکی خاصی از یک پروتئین در بدنشان دارند ممکن است هرگز نشانه‌های کووید را بروز ندهند – حتی اگر به این ویروس آلوده باشند.
شبکه خبری ان‌بی‌سی با اشاره به این مطالعه، توضیح می‌دهد که نام پروتئین موردنظر آنتی‌ژن لکوسیت انسانی یا اچ‌ال‌ای (HLA) است که در سطح سلول یافت می‌شود و در صورت بروز مشکل – مثلا آلودگی سلول به ویروس کرونا- به واکنش سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
اما این پروتئین به دلیل تفاوت‌های کوچکی در سطح ژنتیکی که پروتئین‌های اچ‌ال‌ای هر فرد را خاص می‌کند، با پروتئین‌های خواهر و برادرها، اعضای خانواده یا دوستان آن فرد یکسان نیست.
جیل هولنباخ، پروفسور عصب‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو که رهبری این پژوهش جدید را به عهده داشت، گفت: «این پروتئین‌ها مولکول‌های بسیار متغیر سیستم ایمنی است که روی سطح تمام سلول‌های بدن قرار دارد و در افراد مختلف متفاوت است.»
درواقع، اچ‌ال‌ای متغیرترین بخش ژنوم انسانی به شمار می‌رود که به طراحی خاص آن‌ها بازمی‌گردد.
نویل سانجانا، دانشیار زیست‌شناسی دانشگاه نیویورک، گفت: «تنوع ژنتیکی برای پاسخ ایمنی بدن بسیار مهم است. وقتی در معرض پاتوژن‌های مختلف قرار می‌گیریم سیستم ایمنی بدن همه افراد به یک شکل به آن‌ها واکنش نشان نمی‌دهد.»
هولنباخ و گروهش از اطلاعات موجود در پایگاه داده ملی اهداکنندگان مغز استخوان استفاده کردند. افراد موجود در این پایگاه پیش‌تر اطلاعات اچ‌ال‌ای خود را به لحاظ ژنتیکی توالی‌یابی کرده بودند. پژوهشگران از این داده‌ها برای شناخت پروتئین اچ‌ال‌ای هر فرد استفاده کردند. شرکت‌کنندگان به این سوال پاسخ داده بودند که آیا از فوریه ۲۰۲۰ تا آوریل ۲۰۲۱ نتیجه آزمایش کوویدشان مثبت بوده است و عوارضی مشاهده کرده‌اند یا خیر. هیچ‌کدام از این افراد واکسینه نشده بودند.
در این مطالعه تقریبا ۱۵۰۰ نفر بررسی شدند و نتیجه آزمایش ۱۳۶ نفر از این تعداد مثبت بود، با اینکه هیچ علائمی نداشتند.
رمز ژنتیکی که نحوه ساخت پروتئین اچ‌ال‌ای را به سلول‌ها می‌گوید، حامل جهش‌های کوچک بسیاری است که به ایجاد انواع مختلفی از پروتئین منجر می‌شود. هر فرد با دو نسخه از ژن اچ‌ال‌ای به دنیا می‌آید، یعنی از هر والد یک نسخه دریافت می‌کند.
این مطالعه نشان می‌دهد ۲۰ درصد افرادی که هرگز علائم کووید نداشته‌اند دست‌کم یک نسخه از گونه‌ای ژنتیکی به نام HLA-B*۱۵:۰۱ داشتند، اما این‌گونه ژنتیکی تنها در ۹ درصد افرادی که علائم کووید داشتند دیده شد. آن‌ها که دو نسخه از این نوع ژن داشتند، بیش از هشت برابر احتمال داشت که آزمایش کوویدشان مثبت شود، اما بی علامت باشند.
با این‌همه، پروتئین اچ‌ال‌ای تنها یک تکه از این پازل (جورچین) است.
افرادی با تنوع HLA-B*۱۵:۰۱، سلول‌های تی داشتند که ویروس عامل کووید را بهتر تشخیص می‌داد، چون آلودگی‌های پیشین به ویروس کرونا را به یاد داشت. (سارس-کوو-۲ عامل بروز کووید، تنها ویروس کرونایی نیست که انسان را آلوده می‌کند- چندین ویروس کرونا هست که باعث سرماخوردگی معمولی می‌شود.) این ویروس‌ها آن‌قدر مشابه بودند که به سلول تی اجازه می‌دادند به‌محض ابتلا به سارس-کوو-۲، به‌سرعت واکنش نشان دهد.
به‌طورکلی سلول تی در کنار پروتئین اچ‌ال‌ای، سلول‌های بدن را از ویروس پاک می‌کند.
هنگامی که ویروسی یک سلول را آلوده می‌کند، پروتئین اچ‌ال‌ای بخشی از ویروس را می‌گیرد و آن را روی سطح سلول نگه می‌دارد. این عملکرد، علامتی است که سلول‌های تی مناسب که توانایی تشخیص دارند تهدید را به سمت خود جذب می‌کنند. این زمان سلول تی به سلول آلوده حمله می‌کند و آن را از بین می‌برد.
در افراد مبتلا به نوع HLA-B*۱۵:۰۱، این فرآیند موثرتر از حد معمول به نظر می‌رسد و به سلول تی اجازه می‌دهد پیش از آنکه علائم فرصت پیشرفت بیابند، به‌سرعت سلول‌های آلوده به ویروس را از بین ببرد.
به گفته هولنباخ، این یافته‌ها برای تولید داروها و واکسن‌های موثرتر به پژوهشگران کمک می‌کند.
به گزارش ایندیپندنت، این کشف تنها یکی از عوامل متعددی است که مشخص می‌کند آیا فردی در اثر آلودگی به کووید بیمار می‌شود یا خیر.
یک متخصص ژنتیک و استادیار همه‌گیرشناسی دانشگاه جانز هاپکینز معتقد است که ژنتیک معمولا فقط بخشی از پازلی بزرگ‌تر است و با توجه به اینکه داده‌های بررسی‌شده در این مطالعه فقط از افراد سفیدپوست جمع‌آوری شده بود، نقش ژن‌ها را در جوامع رنگین‌پوست که بیشتر تحت‌تاثیر کووید قرار دارند مشخص نمی‌کند.
او تاکید کرد که اچ‌ال‌ای یکی از متنوع‌ترین بخش‌های ژنوم انسان است. اگر می‌خواهیم نتایج این پژوهش را به تمام گروه‌های جامعه بسط بدهیم، باید مطالعه‌ای در سطح جهانی و با تنوعی بسیار گسترده‌تر انجام دهیم.