ویسکی، نوشیدنی که سهم فرشتگان میشود!
ویسکی(Whiskey or whisky) نوعی نوشیدنیهای الکلی است که از تخمیر دانههای غلات بدست آمده و پس از گذراندن مراحل تقطیر، در بشکههای چوبی نگهداری میشود تا به اصطلاح کهنه شده و جا بیفتد.
به گزارش رادیونشاط، برای تهیه گونههای مختلف ویسکی از غلات گوناگون از جمله جو، چاودار، مالت، گندم و ذرت استفاده میشود.
Whiskey در واقع نسخه انگلیسی شده واژه گالیک کلاسیک uisce یا the usage ، به معنی آب است. ریشه اصلی این کلمه به واژه لاتین aqua vitea ،به معنی آب حیات، برگشته و در ایرلند باستان به صورت uisce beatha و uisge beatha ترجمه شده بود. علت تفاوت در نگارش Whiskey or whisky چه در زبان انگلیسی و چه در اصطلاح اصلی، با تفاوتهای زبانهای منطقهای ارتباط دارد. در کشورهایی مانند ایرلند و ایالات متحده این نوشیدنی Whiskey نوشته میشود، در حالی که در اسکاتلند، کانادا و ژاپن نگارش با املای whisky متداولتر است.
تاریخچه تولید ویسکی به 1000-1200 سال بعد از میلاد و زمانی که فوت و فن تقطیر توسط راهبان از سرزمین اصلی اروپا به اسکاتلند و ایرلند آورده شد، برمیگردد. با توجه به این که در اسکاتلند و ایرلند تاکستان یا انگور کافی برای تولید شراب در دسترس نبود،بنابراین شیوه تخمیر غلات به تدریج رایج شد. نخستین نوشتهها پیرامون ویسکی مربوط به سال سال 1405 بوده و در Annals of Clonmacnoise بدست آمده است. با توجه به اسناد و مدارک موجود ،تقطیر ویسکی در اسکاتلند از سال 1494 شروع شده است. پس از انحلال صومعهها،به دستور پادشاه هنری هشتم در انگلستان، تولید الکل در فاصله سالهای 1536-1541 از وضعیت انحصاری خارج شد..ویسکی نخستین بار توسط مهاجران اروپایی به امریکا آورده شد. مهاجران ایرلندی و اسکاتلندی نخستین کسانی بودند که از شیوههای تقطیر برای تولید ویسکی در سرزمین جدید استفاده کردند.
ویسکی چگونه تولید میشود؟
هر چند روند کلی تولید ویسکی نسبتا مشابه است، اما برخی از مراحل عملآوری این محصول با توجه به سبک تولید و کشور تولید کننده آن، متفاوت است.
گام نخست در تولید همه انواع ویسکی از جمله بوربن یا اسکاچ انتخاب غلات خام مناسب است. لازم است پیش از تقطیر غله همه شکر آن از طریق له کردن گرفته شود. سپس غلات در مخزنهای بزرگ حاوی آب داغ ریخته میشود. این مخلوط آنقدرهم زده میشود تا شکل پوره به خود بگیرد. به مواد بدست آمده مخمر افزوده میشود تا قندهای باقیمانده به الکل تبدیل شود. مدت زمان این فرآیند در درون خمرههای بزرگ ، بین 48 تا 96 ساعت طول میکشد. در مرحله بعد مواد حاصل به دستگاه مسی مخصوص تقطیر منتقل میشود. متداولترین دستگاههای تقطیر pot stills یا column still هستند که در شرایط مختلف استفاده میشوند. دستگاه نخست بیشتر برای تولید ویسکی مالت و دستگاه دوم معمولاً برای تولید ویسکیهای بوربن، چاودار و انواع ویسکی آمریکایی کاربرد دارند.
یکی از شرایط تاثیرگذار بر کیفیت ویسکی نگهداری آن در بشکههای چوبی، عموما از جنس بلوط ، برای کهنه شدن است. اما ویسکی ذرت از این قاعده مستثنی است، زیرا ممکن است هم به صورت کهنه و هم تازه تولید شود. فرآیند کهنه شدن در برخی انواع ویسکی مانند بوربن و چاودار تابع مقررات خاصی است. مثلا بشکههای حاوی این نوع از ویسکیها باید در انبارهای معروف به ریکهاوس(rickhouse) نگهداری شوند. در مرحله عملآوری این ویسکیها مقداری از الکل آنها تبخیر میشود. الکل تبخیر شده به "سهم فرشتگان" معروف است.بطریهای ویسکی با استاندارد 40 درصد الکل پر میشوند. هر بطری ویسکی معمولا از بشکههای متعدد پر میشود. چنانچه بطری ویسکی تنها از یک بشکه پر شود، روی آن برچسب تک بشکه(single cask or single barrel) زده میشود.
انواع ویسکی
ویسکی ایرلندی (Irish whiskey): ویسکی ایرلندی ملایم بوده و فقط در این کشور و از پوره مالت تهیه می شود . این نوع ویسکی فقط با استفاده از آب و رنگ کارامل قابل تقطیر است. طول زمان لازم برای کهنه شدن ویسکی ایرلندی حداقل سه سال است.
ویسکی اسکاچ(Scotch whisky): ویسکی اسکاچ از غلات و مالت در اسکاتلند تولید میشود. براساس قوانین سختگیرانه ویسکی اسکاتلندی، الکل باید برای کهنه شدن،حداقل سه سال در درون بشکههایی از جنس بلوط نگهداری شود. علاوه براین، بر روی بطریها نیز اطلاعات مربوط به طول مدت کهنه شدن نوشیدنی درون آن، درج شود.
ویسکی های کانادایی و ژاپنی (Canadian and Japanese whiskies): این دو نوع ویسکی در واقع شبیه ویسکی اسکاچ هستند. ویسکی ژاپنی معمولا طعمی نزدیک به ویسکی اسکاچ دارد. ویسکی کانادایی نیز مانند اسکاچ، باید حداقل سه سال در بشکه چوبی بماند تا کهنه شود. ویسکی کانادایی ملایمتر است زیرا در تهیه آن از ذرت بیشتری استفاده میشود.
ویسکی بوربن (Bourbon ): ویسکی بوربن به سبک امریکایی و عمدتا از ذرت تولید میشود. براساس قوانین، میزان الکل این نوع ویسکی باید از 51 درصد ذرت گرفته شده و برای کهنه شدن درون بشکههایی از جنس بلوط نگهداری شود. ویسکی بوربن باید در امریکا تولید شده باشد. اگر مدت زمان کهنه شدن ویسکی بوربن کمتر از دو سال باشد، باید بر روی برچسب روی شیشه به این مورد اشاره شده باشد. طول مدت کهنه شدن ویسکی بوربن اصل(straight bourbon whiskey) دوسال یا بیشتر است.
ویسکی چاودار(Rye whiskey): یک نوع ویسکی است که به سبک امریکایی و با حداقل 51 درصد چاودار و مطابق پروتکل تقطیر ویسکی بوربن تهیه میشود. در صورتی که طول مدت کهنه شدن ویسکی چاودار دو سال یا بیشتر بوده و با ویسکی دیگری مخلوط نشود،بر روی بطری برچسب ویسکی چاودار اصل (straight rye whiskey) زده میشود.
نوشیدن ویسکی
ویسکی هم به صورت خالص و هم همراه با افزودنیهای دیگر از جمله کوکتل ویسکی مصرف میشود. ویسکی قبل نوشیدن به صورت خالص، معمولا با کمی آب یا تکه یخ رقیق و خنک میشود.
در حال حاضر کوکتلهای ویسکی طرفداران زیادی دارد.از دهه 2020 تاکنون کوکتل کلاسیک قدیمی، بهترین نوع کوکتل بوده است.
در پایان باید خاطرنشان کرد، ویسکی یک افزونی فوقالعاده برای انواع نوشیدنیهای به شمار میرود.